گموز پسته

بیماری گموز پسته : روش های شناسایی، مبارزه و معرفی بهترین قارچ کش ها

بیماری گموز پسته (Pistachio Gummosis) یکی از اصلی‌ ترین عوامل کاهش عملکرد و خشکیدگی درختان پسته در ایران است. این بیماری در دیگر کشورهای پسته‌ خیز  نیز مشاهده می شود. بیماری گموز پسته با ایجاد پوسیدگی در طوقه و ریشه درختان و ترشح صمغ، باعث ضعف تدریجی، کاهش باردهی و در نهایت مرگ درختان می‌ شود. شناخت دقیق عوامل بیماری‌ زا و اجرای راهکارهای پیشگیرانه و درمانی می‌ تواند نقش مهمی در حفظ سلامت باغ‌ های پسته ایفا کند. بهترین قارچ کش گموز پسته بهترین سم برای گموز پسته

عامل بیماری گموز پسته

عامل بیماری گموز پسته گونه‌ هایی از قارچ‌ های آب‌ دوست (Oomycetes) متعلق به جنس Phytophthora هستند. این قارچ‌ ها از مهم‌ ترین پاتوژن های خاک محسوب می‌ شوند. قارچ های عامل این بیماری در شرایط رطوبتی بالا فعال شده و از طریق زخم‌ های طوقه یا ریشه وارد بافت گیاه می‌ شوند.

مهم‌ترین گونه‌ های قارچی عامل گموز پسته عبارتند از:

• Phytophthora citrophthora

• Phytophthora drechsleri

• Phytophthora nicotianae

این قارچ‌ ها به صورت اسپورهای مقاوم در خاک یا بقایای گیاهی آلوده حضور دارند و می‌ توانند برای مدت طولانی در شرایط نامساعد زنده بمانند. در دوره‌ های رطوبت بالا، اسپورها جوانه زده و از طریق آب آبیاری یا آب باران به قسمت‌ های حساس گیاه منتقل می‌ شوند.

علائم بیماری گموز 

علائم گموز در پسته معمولاً در ناحیه طوقه، ریشه‌ های اصلی و گاهی روی ساقه‌ های پایین درخت ظاهر می‌ شود. از مهم‌ ترین نشانه‌ ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترشح صمغ چسبناک و شفاف یا کهربایی از طوقه و محل اتصال تنه به ریشه.

• تغییر رنگ پوست طوقه به قهوه‌ ای تیره یا سیاه و ایجاد زخم‌های فرورفته.

• زرد شدن برگ‌ ها به ویژه در تابستان و ریزش زود هنگام آن‌ ها.

• خشک شدن شاخه‌ ها از انتها به سمت داخل.

• کاهش رشد سالیانه درخت و کوچک شدن اندازه میوه‌ ها.

• خشکیدگی تدریجی و در نهایت مرگ کامل درخت در صورت پیشرفت بیماری.

شرایط مساعد برای شیوع بیماری

• خاک‌ های سنگین رسی با زهکشی ضعیف.

• آبیاری غرقابی یا تجمع آب در پای درختان.

• باغ‌ هایی با سطح آب زیرزمینی بالا.

• دمای معتدل همراه با رطوبت زیاد، به ویژه در بهار و پاییز.

• آسیب‌ های فیزیکی به طوقه ناشی از عملیات زراعی یا جانوران.

نحوه انتشار بیماری گموز

قارچ‌ های عامل گموز عمدتاً از طریق آب آلوده، خاک آلوده یا ابزارهای کشاورزی آلوده منتشر می‌ شوند. همچنین نهال‌ های آلوده می‌ توانند به عنوان منبع اولیه آلودگی در باغ‌ های جدید عمل کنند.

روش‌ های پیشگیری از بیماری گموز پسته

• انتخاب نهال‌ های سالم و دارای گواهی سلامت.

• طراحی مناسب باغ و ایجاد سیستم زهکشی کارآمد.

• اجتناب از آبیاری سنگین یا غرقابی، به خصوص در خاک‌ های سنگین.

• ضدعفونی منظم ابزارهای باغبانی با محلول هیپوکلریت سدیم.

• جلوگیری از زخمی شدن طوقه و ریشه‌ ها در زمان عملیات باغی.

• پایش منظم باغ و مشاهده علائم اولیه بیماری به منظور اقدام سریع.

روش‌ های درمان و کنترل بیماری گموز پسته

بهترین سموم قارچ کش برای گموز پسته

در صورت مشاهده علائم اولیه بیماری، استفاده از قارچ‌ کش‌ های سیستمیک می‌ تواند در مهار پیشرفت گموز بسیار مؤثر باشد. دو قارچ‌ کش مؤثر عبارتند از:

1. متالاکسیل (Metalaxyl)

   • نحوه مصرف: محلول‌ پاشی یا آبیاری اطراف طوقه.

   • دوز مصرف: ۲ تا ۳ در هزار (مثلاً ۲ تا ۳ لیتر قارچ‌کش در ۱۰۰۰ لیتر آب).

   • زمان مصرف: در ابتدای بهار و ابتدای پاییز (دو نوبت در سال).

2. فوزتیل آلومینیوم (Fosetyl-Al)

   • نحوه مصرف: تزریق به طوقه یا آبیاری به دور درخت.

   • دوز مصرف: ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب.

   • تکرار مصرف: ۲ بار به فاصله ۲۰ تا ۳۰ روز.

روش‌ های مکانیکی و مدیریت باغ

• برداشتن خاک آلوده اطراف طوقه و تهویه محل زخم.

• هرس شاخه‌ های آلوده و سوزاندن بقایای آلوده.

• تقویت عمومی درختان با استفاده از بهترین کودها برای پسته به منظور افزایش مقاومت به بیماری.

• استفاده از مالچ‌ های آلی سالم و تمیز جهت بهبود ساختار خاک بدون افزایش رطوبت بیش از حد.

جدول خلاصه مدیریت بیماری گموز پسته

نکات تکمیلی

• بهترین نتایج زمانی به دست می‌ آید که درمان شیمیایی با اصلاح روش‌ های آبیاری و مدیریت خاک همراه باشد.

• استفاده از قارچ‌ کش‌ ها به صورت پیشگیرانه در باغ‌ های آلوده توصیه می‌ شود.

• ضدعفونی کف کفش، ابزار و حتی لاستیک تراکتور هنگام ورود به باغ‌ های آلوده، اهمیت زیادی در جلوگیری از گسترش آلودگی دارد.

• قبل از مصرف هر سم و استفاه از روش های درمانی، با یک متخصص بیماری های گیاهی مشورت کنید تا هزینه مبارزه با گموز کاهش پیدا کند.

گموز پسته یک بیماری خطرناک و تدریجی است که می‌تواند به نابودی کامل باغ‌ های پسته منجر شود. پیشگیری هوشمندانه، مدیریت صحیح خاک و آب، و درمان به‌ موقع با استفاده از قارچ‌کش‌ های مؤثر، ارکان اصلی مقابله با این بیماری هستند. نظارت مستمر بر وضعیت طوقه‌ ها و اعمال به موقع عملیات کنترلی می‌تواند باغداران را از خسارات سنگین در امان نگه دارد.